เปิดโปงความจริง ทฤษฎีเซโรโทนินกับโรคซึมเศร้า ที่แพทย์อาจเข้าใจผิดมานาน

การอักเสบในสมอง ตัวการซ่อนเร้นของโรคซึมเศร้า ที่คุณอาจไม่เคยรู้

งานวิจัยที่เผยแพร่ในวารสาร Nature ปี 2022 ได้เปลี่ยนแปลงความเข้าใจเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าไปอย่างสิ้นเชิง งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่าทฤษฎีเดิมที่เชื่อว่าภาวะซึมเศร้าเกิดจากระดับเซโรโทนินต่ำ อาจไม่ถูกต้องทั้งหมด

ทฤษฎีเดิม เซโรโทนินต่ำคือสาเหตุของโรคซึมเศร้า

ในอดีต แพทย์เชื่อว่าผู้ที่มีภาวะซึมเศร้ามีระดับเซโรโทนินต่ำ จึงมีการใช้ยา SSRI (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) เพื่อเพิ่มระดับเซโรโทนินในสมอง อย่างไรก็ตาม มีผู้ป่วยจำนวนมากที่ไม่ได้รับประโยชน์จากการรักษานี้ ทำให้เกิดคำถามเกี่ยวกับกลไกที่แท้จริงของโรคซึมเศร้า

ทฤษฎีใหม่ การอักเสบในสมองคือสาเหตุหลักของโรคซึมเศร้า

งานวิจัยล่าสุดชี้ให้เห็นว่าภาวะซึมเศร้าอาจเกิดจากการอักเสบในสมอง ซึ่งได้รับอิทธิพลจากปัจจัยหลายประการ เช่น

• ความเครียดเรื้อรัง
• อาหารที่ก่อให้เกิดการอักเสบ
• การพักผ่อนไม่เพียงพอ
• มลพิษทางอากาศ

เมื่อร่างกายเผชิญกับปัจจัยเหล่านี้ การอักเสบจะเกิดขึ้นในสมองและส่งผลต่อสารสื่อประสาท นำไปสู่อาการซึมเศร้า

ตัวอย่างของความเชื่อมโยงระหว่างการอักเสบกับภาวะซึมเศร้า ได้แก่

• นักศึกษาแพทย์ที่อดนอนติดต่อกันหลายวัน มักมีอาการซึมเศร้า
• คนที่รับประทานอาหารแปรรูปเป็นประจำ มีแนวโน้มเป็นโรคซึมเศร้าสูงขึ้น
• ผู้ที่เป็นโรคลำไส้อักเสบมักมีภาวะซึมเศร้าร่วมด้วย

ทำไมยา SSRI ยังคงมีประสิทธิภาพในการรักษา

แม้ว่าทฤษฎีเซโรโทนินจะถูกตั้งคำถาม แต่งานวิจัยพบว่ายา SSRI มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ซึ่งอาจเป็นเหตุผลที่ทำให้ผู้ป่วยบางรายรู้สึกดีขึ้น คล้ายกับยาแก้ปวดที่ช่วยลดการอักเสบในร่างกาย

แนวทางการรักษาใหม่ ลดการอักเสบเพื่อลดภาวะซึมเศร้า

เพื่อจัดการกับภาวะซึมเศร้าโดยอิงตามแนวคิดใหม่ วิธีที่มีประสิทธิภาพคือการลดการอักเสบในร่างกาย ซึ่งสามารถทำได้โดย

1. ปรับเปลี่ยนอาหาร
   • รับประทานอาหารที่มีสารต้านการอักเสบ เช่น ผัก ผลไม้ น้ำมันมะกอก และปลา
   • หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป น้ำตาล และไขมันทรานส์
2. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
   • การออกกำลังกายช่วยลดระดับคอร์ติซอล ซึ่งเป็นฮอร์โมนความเครียด และกระตุ้นการหลั่งสารสื่อประสาทที่ช่วยให้รู้สึกดีขึ้น
3. ปรับปรุงคุณภาพการนอน
   • นอนอย่างน้อย 7-9 ชั่วโมงต่อคืน และหลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์มือถือก่อนนอน
4. ดูแลสุขภาพลำไส้
   • ทานอาหารที่มีโพรไบโอติกส์ เช่น โยเกิร์ต กิมจิ และผักดอง เพื่อช่วยปรับสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้
5. จัดการความเครียด
   • ฝึกสมาธิและการหายใจลึก
   • ทำกิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลาย เช่น การทำสวน วาดภาพ หรือฟังเพลง

ออกกำลังกายสม่ำเสมอกับทางเลือกใหม่ แทรมโพลีนบำบัด

การกระโดดแทรมโพลีนเป็นอีกหนึ่งแนวทางที่สามารถช่วยบรรเทาภาวะซึมเศร้าได้ โดยมีข้อดีดังต่อไปนี้

1. กระตุ้นการผลิตสารแห่งความสุข
   • เพิ่มการหลั่งเอนดอร์ฟินและโดปามีน ซึ่งช่วยปรับอารมณ์
   • ลดระดับคอร์ติซอล ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย
2. เพิ่มการไหลเวียนของเลือดและออกซิเจนในสมอง
   • การออกกำลังกายที่เป็นจังหวะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด ทำให้สมองได้รับออกซิเจนมากขึ้น
3. ช่วยพัฒนาระบบประสาท
   • การเคลื่อนไหวอย่างเป็นจังหวะช่วยปรับสมดุลของสมองซีกซ้ายและขวา
   • ส่งเสริมสมาธิและการโฟกัส
4. ส่งเสริมระบบน้ำเหลือง
   • กระตุ้นการไหลเวียนของระบบน้ำเหลือง ช่วยกำจัดสารพิษและลดการอักเสบในร่างกาย

วิธีใช้แทรมโพลีนบำบัด

• เริ่มต้นด้วยการกระโดดเบาๆ เป็นเวลา 10-15 นาที
• หายใจลึกๆ ขณะกระโดด เพื่อช่วยเพิ่มออกซิเจนให้ร่างกาย
• ทำเป็นประจำอย่างน้อย 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์

การวิจัยใหม่ได้เปลี่ยนมุมมองเกี่ยวกับสาเหตุของโรคซึมเศร้า โดยเน้นไปที่บทบาทของการอักเสบในสมองมากกว่าระดับเซโรโทนิน แนวทางการรักษาที่ได้ผลมากขึ้นจึงเน้นไปที่การลดการอักเสบผ่านโภชนาการ การออกกำลังกาย การนอนหลับที่ดี และการจัดการความเครียด
นอกจากนี้ การออกกำลังกายโดยใช้แทรมโพลีนก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่มีประโยชน์ในการกระตุ้นสมองและลดอาการซึมเศร้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ